Tuinkalender oktober: Tuin klaar maken voor de winter
Oktober is een maand van verandering. Terwijl de avonden langer worden en de eerste herfststormen voorbij trekken, maakt je tuin zich langzaam op voor zijn winterslaap. Het is de maand waarin je afscheid neemt van zomerbloeiers, maar tegelijk ook het fundament legt voor een kleurrijk voorjaar. Want juist nu kun je met een paar slimme klussen een groot verschil maken – voor je gazon, je borders (de beplantingsvakken of bloemperken) én de dieren die je tuin tot leven brengen.
Het gazon: laatste verzorging voor de winter
Loop eens een rondje door je tuin en kijk goed naar je gazon. Het gras groeit trager, maar staat nog frisgroen te wachten op de winter. Een laatste maaibeurt in oktober helpt: niet te kort, want kort gras bevriest sneller. Laat de sprieten ongeveer vijf centimeter lang. Daarna is het een goed moment om mos en vilt te verwijderen door te verticuteren. Het klinkt misschien als een extra klus, maar het maakt de bodem luchtiger en voorkomt dat je in het voorjaar een geel, verstikt tapijt aantreft.
En vergeet de voeding niet. Een speciale najaarsmest met extra kalium geeft de wortels kracht. Zie het als een stevige maaltijd voor je gras, zodat het beter bestand is tegen kou en vorst.
Borders en planten: opruimen én beschermen
Wie in oktober door de borders loopt, ziet vaak een mix van uitgebloeide planten en herfstkleuren. Eenjarigen die hun beste tijd hebben gehad, kun je gerust verwijderen. Gooi ze niet weg, maar composteer ze: volgend jaar vormen ze weer voeding voor je grond.
Toch hoef je niet alles rigoureus op te ruimen. Sommige vaste planten met zaaddozen en stengels zijn waardevol voor insecten die hier hun winterplek vinden. Bovendien zorgen ze op een mistige ochtend voor een prachtig wintersilhouet in de tuin. Voor de gevoelige soorten, zoals dahlia’s of kuipplanten, is bescherming wel belangrijk. Vliesdoek, stro of simpelweg een dikke laag bladeren helpt de wortels warm te houden.
Het feest van de bloembollen
Oktober is dé maand van de bloembollen. Het idee dat je nu iets in de grond stopt en in het voorjaar wordt beloond met kleur, maakt dit misschien wel de leukste klus van de maand. Denk aan narcissen, tulpen of krokussen: stuk voor stuk vrolijke boodschappers van de lente.
Plant ze niet te oppervlakkig, want dan lopen ze meer risico op vorstschade. Een goede vuistregel: twee tot drie keer zo diep als de bol hoog is. Nog een tip: plant bollen in groepjes, niet in nette rijtjes. Zo ontstaat er in maart en april een natuurlijk ogend kleurenveld. Voor wie écht creatief wil zijn, is er de zogeheten ‘bollenlasagne’. Hierbij leg je lagen bollen boven elkaar – eerst de late tulpen, daarboven narcissen, en bovenop krokussen. Zo geniet je maandenlang van bloei, alsof de tuin een goed geprogrammeerd toneelstuk opvoert.
Snoeien en verplanten: de juiste timing
Niet alles hoeft in oktober, maar sommige snoeiklussen kun je beter niet uitstellen. Lange scheuten van rozen bijvoorbeeld: die kunnen bij een herfststorm knakken. Knip ze terug, maar stel het echte snoeiwerk uit tot het voorjaar. Ook hagen kun je nog licht bijwerken, zodat ze er strak bijstaan tot de lente.
Oktober is bovendien een uitstekende maand om bomen en struiken te planten. De grond is nog warm van de zomer en vaak vochtig genoeg om wortelgroei te stimuleren. Wie nu een boom zet, ziet hem in het voorjaar al stevig aanslaan. Het voelt bijna tegenstrijdig: terwijl de tuin boven de grond tot rust komt, gebeurt er onder de grond juist van alles.
Opruimen en beschermen: denk vooruit
Het klinkt misschien saai, maar opruimen maakt een groot verschil. Bladeren die op het gazon blijven liggen, verstikken het gras. Hark ze bij elkaar en gebruik ze slim: als mulchlaag in de borders of op de composthoop. Tuinmeubels verdienen ook wat aandacht. Maak ze schoon, laat ze goed drogen en berg ze op. Niets vervelender dan in de lente een groene aanslag te moeten wegpoetsen.
Ook je gereedschap kun je nu alvast verzorgen. Even schoonmaken, inoliën en netjes wegzetten: kleine moeite, groot plezier zodra je in maart weer aan de slag wilt.
De moestuin in oktober
Voor moestuiniers is oktober een maand van oogsten en vooruitdenken. Pompoenen en kolen zijn rijp, en wie knoflook wil telen kan nu de teentjes in de grond steken. Lege bedden dek je het best af met bladeren of stro. Zo blijft de bodem beschermd tegen regen en vorst, en spoelen voedingsstoffen niet weg.
En heb je een kas? Ruim die nu op. Plantenresten en schimmels kunnen in de winter problemen veroorzaken. Een schoon en leeg vertrek zorgt ervoor dat je volgend jaar fris kunt starten.
Een tuin vol leven: help de dieren
Juist nu de tuin stiller wordt, kun je veel betekenen voor dieren. Laat een hoekje met bladeren of takken liggen: een ideale schuilplaats voor egels. Hang nestkastjes op, die in de winter al gebruikt worden als slaapplaats door vogels. En voorzie je tuin van wat extra voedsel, zoals vetbollen of zaden. Zo maak je de tuin niet alleen mooier voor jezelf, maar ook aantrekkelijker voor alles wat er leeft.
Tot slot
Oktober is een maand waarin je tuin langzaam afsluit, maar tegelijk vol belofte zit. Terwijl jij bladeren harkt, bollen plant en het gazon versterkt, leg je de basis voor een nieuwe start in het voorjaar. En dat maakt dit misschien wel de mooiste klusmaand van allemaal.